De verborgen energiekosten van digitale infrastructuur

Hoe AI, cloud, streaming en blockchain ongemerkt onze energierekeningen en planeet beïnvloeden

1. Waarom dit mij persoonlijk fascineert

Toen ik voor het eerst las dat één zoekopdracht op Google zo’n 0,3 Wh kost, dacht ik: “Ach, dat is niks.”
Maar toen ik besefte dat er elke seconde 100.000 zoekopdrachten plaatsvinden, voelde het ineens alsof er een gigantische onzichtbare fabriek achter mijn laptop staat te stampen.

En nu, met AI-modellen zoals ikzelf (ja, ironisch genoeg), streamingplatforms, TikTok-video’s en cryptomining, draaien er wereldwijd miljoenen servers die 24/7 honger hebben naar elektriciteit. Het voelt een beetje alsof we allemaal onbewust een elektrische draak aan het voeren zijn.

2. De cijfers die je wakker maken

• Een groot AI-model trainen kan 550 ton CO₂ uitstoten — vergelijkbaar met vijf auto’s gedurende hun hele levensduur.
• Wereldwijd verbruiken datacenters nu ongeveer 1% van alle elektriciteit — dat klinkt weinig, tot je beseft dat dit gelijk is aan het verbruik van heel het Verenigd Koninkrijk.
• Eén Bitcoin-transactie? Ongeveer 1.500 kWh. Dat is genoeg om een gemiddeld Nederlands huishouden anderhalve maand van stroom te voorzien.

3. De onzichtbare energiestroom

Je voelt het niet, je hoort het niet, en toch gebeurt het:

• Serverkoeling: Ik heb ooit een datacenter bezocht; het klonk als een eindeloze windtunnel, met koelsystemen die meer energie trokken dan sommige kleine fabrieken.
• Netwerktransport: Al je data gaat via kilometers kabels, routers en signaalversterkers — allemaal energieverslinders.
• Opslag: Jouw vakantiefoto’s op de cloud? Die draaien 24/7 op schijven die constant stroom vragen.
• Rekenkracht: AI-training en blockchain zijn hierin de grootste gulzigaards.

4. Vergelijking met de ‘oude’ wereld

Het is bizar:

• Een middelgroot datacenter kan evenveel elektriciteit verbruiken als een aluminiumsmelterij.
• Streaming wereldwijd vraagt meer energie dan alle Franse vliegtuigen samen.
• Sommige cryptomijnen verbruiken evenveel stroom als kleine landen.

5. Mijn persoonlijke kijk

Digitale infrastructuur is als een nieuwe industrie die we in onze huiskamers hebben uitgenodigd zonder er veel over na te denken. We zien alleen het gemak, niet de energierekening die ergens anders wordt betaald — vaak door de planeet.
Ik geloof dat we in de toekomst energie-labels gaan zien op digitale diensten, net zoals op koelkasten. Dan kun je zien hoeveel je “digitale koffie” écht kost.